De onderzoeksvraag

 De onderzoeksvraag: Op welke manier kan het onderwijs de kansen van de digitalisering optimaal benutten en de gevaren ervan beperken? 


De manier waarop we communiceren met elkaar is door de jaren heen veranderd door de komst van
de smartphones. Voor het onderwijs biedt dit zowel kansen als ook gevaren. Zorgt deze evolutie voor
meer interactie en betere resultaten van de leerlingen of heeft het juist een tegenovergesteld effect? Digitalisering is een proces dat invloed heeft en evolueert op alle domeinen van de samenleving. Ook het onderwijs digitaliseert op verschillende manieren.  

Conclusie 

De evolutie van het digitaliseren brengt vele voordelen met zich mee op alle domeinen van de samenleving. In het onderwijs wordt er gewerkt aan digitale geletterdheid waarbij leerlingen vaardigheden ontwikkelen om te kunnen functioneren in een digitale wereld.  

Jammer genoeg heeft deze evolutie ook een schaduwzijde waarbij er verschillende gevaren zijn. Eén van die gevaren is de digitale kloof tussen kinderen die zorgt voor een sociale ongelijkheid. Deze ongelijkheid heeft te maken met het feit dat sommige kinderen geen toegang hebben tot de digitale-leefwereld en middelen. Daardoor bouwen zij ook een achterstand op, op vlak van vaardigheden.  Een oplossing zou kunnen zijn dat er tijdens de pauzes op school de mogelijkheid gegeven wordt aan de leerlingen om een computer te reserveren zodat zij zelfstandig of met behulp van een leerkracht hun vaardigheden verder kunnen ontwikkelen.  Een andere keerzijde van deze evolutie is het cyberpesten en het delen van informatie online. Het is vaak niet duidelijk hoe er met deze info omgegaan wordt en of er dus een schending van de privacy is. Online kunnen jongeren door middel van sociale netwerken informatie delen en hun eigen ideeën delen met andere. Voor volwassenen is het moeilijk controleerbaar wat kinderen online doen, wat gevaren en problemen met zich mee kan brengen. Cyberpesten is nog één van die gevaren van de digitale leefwereld.  

 

Digitale hulpmiddelen zijn er voor leerkrachten en studenten. De studenten kunnen gebruikmaken van deze digitale hulpmiddelen aan de hand van hun gsm's, tablet, computer Zij kunnen zelfstandig kennis ophalen zonder leerkracht wanneer ze zelf willen. Als studenten thuis vast zitten met een oefening of niet meer weten hoe ze bepaalde wiskundige oefeningen moeten oplossen, kunnen ze deze uitleg terugvinden online. Onderwijs blijft gebaseerd op docenten. De digitalisering kan een goed hulpmiddel zijn en kan de studenten meer motiveren en de resultaten verbeteren, maar de docent blijft zeer belangrijk.
We maken ons zorgen dat de digitaliseren de ontwikkeling van sociale en communicatieve vaardigheden gaat verstoren. Studenten van nu schrijven liever dan dat ze iets moeten presenteren. Ze sms’en nu liever dan dat ze hoeven te bellen naar iemand. Om een positieve wisselwerking te hebben tussen het standaardonderwijs en de digitalisering in het onderwijs moeten de apps en gadgets ondersteuning bieden en geen afleiding zijn voor de student.

 

Antwoord op de onderzoeksvraag 

Om een antwoord te kunnen geven op onze onderzoeksvraag hebben we ons eerst en vooral gefocust op de voor- en nadelen van digitalisering. Door verschillende bronnen raad te plegen hebben we hier een mooi overzicht van gekregen. We zijn er als groep van overtuigd dat we digitalisering zeer nuttig kunnen inschakelen in het onderwijs en dat we de mogelijke gevaren kunnen beperken. Maar dan moet je als school wel rekening houden met een aantal zaken. We delen dit op in ‘digitalisering nuttig gebruiken in het onderwijs’ en ‘de mogelijke gevaren beperken’. Tijdens ons onderzoek kwamen deze leerinhouden vaak terug aan bod. Hieronder vind je een samenvatting van onze bevindingen & mogelijke oplossingen.   

De mogelijke gevaren beperken van digitalisering in het onderwijs  

Een goede visie  

Als eerste is het belangrijk om als school een duidelijke en gestructureerde visie te hebben. Een duidelijke stip brengt de school op weg naar lesgeven op maat. Je maakt deze stip best zo concreet mogelijk. Hiermee bedoelen we dus niet “we willen digitaal lesgeven”, maar hoe zie je het praktisch. Waar moeten we aan voldoen? Hoe ziet optimaal lesgeven eruit? Wat zijn de voor- en nadelen? Hoe pak je klassikale, individuele lessen aan? Het is van belang om hier eerst bij stil te staan.   

 

Zeg stop tegen cyberpesten! 

Kies een duurzame aanpak rond cyberpesten, en ga niet aan de slag met eenmalige acties. Zoals al eerder werd aangegeven is cyberpesten een groot nadeel van digitalisering. Integreer dit in je schoolbeleid. Ons lijkt het een goed idee om een antipestcoördinator te voorzien in de school. Samen met de schooldirecteur bewaken, coördineren en besturen ze het anti-pestbeleid in de school.  

 

Praatmomentjes  

We merken dat we minder met elkaar praten. Kijk maar eens tijdens de middagpauze, hoeveel leerkrachten er op hun gsm zitten, kinderen die steeds op jongere leeftijd een gsm krijgen, jongeren die tijdens de pauze/uitstapjes/vrije momenten hun gsm raadplegen, computers in de klas, les volgen op een iPad enz. We vergeten elkaar soms. Door bewust praatmomenten in te lassen in de klas worden we verplicht met elkaar te communiceren.    

 

Digitalisering nuttig gebruiken in het onderwijs 

Onderwijs op maat  

Door digitaal te werken kan je gemakkelijker differentiëren. We merken dat veel leerkrachten hier nog tegenaan botsen. Maar dankzij Pinterest, Klasse, Klascement en op heel veel andere bronnen vind je heel wat ideeën om een les te verbreden, verdiepen, themalesjes, enz.  

Een uitspraak waar wij het volledig mee eens zijn en wat wij allemaal hebben meegemaakt door COVID19: “Als de coronacrisis ons iets heeft geleerd, dan is het wel dat de sociale dimensie van contactonderwijs fundamenteel is.”  Als digitalisering niet zo ver stond in zijn technologie dan hadden wij ook niet verder kunnen studeren, en zouden wij onze droom niet kunnen verwezelijken.